Zodiak oznacza „koło ze zwierzętami”, ale również „koło rzeczy żywych”. Pochodzi od greckiego słowa „zoidon”, oznaczającego małe zwierzę lub coś żyjącego, w liczbie mnogiej „zodiakos”, czyli zodiak. Zodiak jest obrazowany pełnym kołem, w którym 360 stopni podzielonych jest na dwanaście równych części, każda część to 30 stopni. Owe dwanaście części to znaki zodiaku.
Symbolika astrologiczna
Każda z tych dwunastu części koła dzieli się na kolejne trzy części - po 10 stopni, są to dekady poszczególnych znaków zodiaku. Dekady znaków zodiaku są bardzo istotne, gdyż każdą włada inna planeta. Dlatego trzy osoby urodzone pod tym samym znakiem zodiaku mogą bardzo różnić się od siebie charakterologicznie. Podział na dwanaście znaków zodiaku jest więc podziałem bardzo ogólnym, podstawowym.
Dwanaście znaków zodiaku oprócz podziału na trzydzieści sześć dekad, dzieli się również na cztery grupy (w każdej trzy znaki zodiaku), które przyporządkowane są czterem porom roku oraz czterem żywiołom:
- Wiosna – Baran, Byk, Bliźnięta
- Lato – Rak, Lew, Panna
- Jesień – Waga, Skorpion, Strzelec
- Zima – Koziorożec, Wodnik, Ryby
- Ogień - Baran, Lew, Strzelec
- Ziemia - Byk, Panna, Koziorożec
- Powietrze - Bliźnięta, Waga, Wodnik
- Woda - Rak, Skorpion, Ryby
Kolejnym podziałem zodiaku jest podział na ich jakość:
- znaki kardynalne: Baran, Rak, Waga, Koziorożec. Tej grupie przypisywane są takie cechy jak: wytrwałość, upór, zdecydowanie, siła charakteru, ambicja, determinacja.
- znaki stałe: Byk, Skorpion, Lew, Wodnik. Znaki z tej grupy charakteryzują się, jak sama nazwa wskazuje, pewną stałością charakteru, chodzi tu o wierność przekonaniom, ideom, poglądom.
- znaki zmienne: Bliźnięta, Panna, Strzelec, Ryby. Tym znakom przypisywana jest zmienność, niestałość, uleganie wpływom, wahanie, podleganie emocjom i czynnikom zewnętrznym.
Osoby posiadające większość planet w znakach wiosennych i letnich, czyli Barana, Byka, Bliźniąt, Raka, Lwa i Panny charakteryzują się większą otwartością, są bardziej ekstrawertyczne. Natomiast przewaga planet w znakach jesienno - zimowych, czyli Wagi, Skorpiona, Strzelca, Koziorożca, Wodnika oraz Ryb to typy introwertyczne, bardziej zamknięte w sobie i posiadające pewne zahamowania natury emocjonalnej.
Znaki zodiaku dzielą się również na polaryzacje: męską i żeńską. Znaki męskie charakteryzują się cechami, kulturowo przypisanymi mężczyznom, czyli: stanowczością, energią, zdecydowaniem, odwagą, przedsiębiorczością, dynamizmem. Żeńskie posiadają cechy kobiece: bierność, łagodność, wycofanie, wrażliwość, delikatność. W zodiaku występują one naprzemiennie, zaczynając od Barana - znaku męskiego, następnie Byka - żeńskiego, Bliźniąt - męskiego itd.
W języku astrologii są symbole, które reprezentują znaki zodiaku i planety im odpowiadające. Astrologia ma swój własny język: w astrologii planet jest dziesięć (planetami są również Słońce i Księżyc). Natomiast Ziemia nie zalicza się do planet. Każdy z dwunastu znaków zodiaku posiada swój symbol:
Baran
Symbol Barana, pierwszego znaku zodiaku przedstawia baranie rogi. Symbolem Barana jest również baran – zwierzę, które w mitologii zawsze symbolizowało odwagę i pomysłowość, baran to żywe, energiczne stworzenie, zdolne pokonywać przeszkody i wędrować po skalistym terenie. Baran symbolizuje odwagę, siłę przebicia, dominację.
Byk
Symbol Byka, drugiego znaku zodiaku, przedstawia głowę byka. Byk to zwierzę niezłomne i łagodne, zawsze związane z siłą i seksualnością. Byk symbolizuje upór, cierpliwość.
Bliźnięta
Bliźnięta, jako trzeci znak zodiaku, którego symbol przybiera kształt dwóch poziomych, równoległych linii połączonych dwiema pionowymi liniami, położonymi blisko siebie. Reprezentuje on zodiakalne Bliźnięta, dwie gwiazdy Kastora i Polluksa. W znaku Bliźniąt, pierwszy raz w kole zodiakalnym, pojawia się symbol ludzki, nie zwierzęcy. Bliźnięta to dwoistość charakteru, sprzeczne emocje. W tym podobne są do znaku Ryb.
Rak
Czwarty znak – Rak, składa się z dwóch przeciwległych, zwijających się do środka pętli. Spirale w pętli są podobne do spirali na muszli. Podstawowy kształt przypomina skorupę kraba. Symbol Raka może kojarzyć się również z chińskim Yin i Yang. Symbolem Raka jest również zwierzę – rak, stworzenie żyjące w wodzie, ale również zdolne do chodzenia po lądzie. Rak symbolizuje strach, bojaźliwość, ciągłą potrzebę chowania się do skorupy.
Lew
Symbol Lwa, piątego znaku, przedstawia rodzaj zniekształconego haka. W rzeczywistości jest to lwi ogon, ale odnosi się także do drogi Słońca, które obniża swoje położenie na niebie w czasie znaku Lwa. Lew jest również symbolem władcy zwierząt. W mitologii zwykło się mówić o lwie z Nemei, którego udusił Herkules. Lew to mądrość, duma, honor, sprawiedliwość i wielkoduszność.
Panna
Szósty znak zodiaku, Panna, jest reprezentowany przez literę „m”, której trzecie ramię jest oplecione przez zwijającą się pętlę. Przypomina to o kończącym się czasie zbiorów i kształcie starożytnego spichlerza. Panna to kolejny symbol przedstawiający człowieka, zwykle ma on postać młodej kobiety trzymającej snop pszenicy, gdyż ten gwiazdozbiór od zawsze kojarzony jest ze żniwami. Panna to kobiecość, skromność, czystość.
Waga
Symbol Wagi, siódmego znaku, to dwie równoległe poziome linie, z których górna ma pośrodku rodzaj okrągłego zakrzywienia. Kształt symbolu nawiązuje, oczywiście, do kształtu Wagi z dwiema szalami lub do obrazu słońca, chowającego się za horyzontem, gdyż początek Wagi zbiega się z przesileniem jesiennym i krótszymi dniami. Poza tym jest to jedyny znak astrologiczny, którego symbolem nie jest ani zwierzę, ani człowiek. Waga reprezentuje równowagę, sprawiedliwość, harmonię.
Skorpion
Symbol Skorpiona, ósmego znaku, przypomina znak Panny, ale trzecie ramię litery „m” ma zamiast pętli grot strzały. Grot kieruje się w niebo, ku przyszłości. Symbolizuje to uważny wybór i sianie ziarna z nadzieją na przyszłe zbiory. Znak Skorpiona to również symbol jadowitej istoty, obdarzonej niezwykle niebezpiecznym żądłem na ogonie. Skorpion to niebezpieczeństwo, zemsta.
Strzelec
Symbol Strzelca, dziewiątego znaku, przedstawia strzałę skierowaną grotem na północny wschód. Strzelec to również mężczyzna z łukiem – centaur, mityczna istota, pół koń i pół człowiek. Strzelec to jedyny znak, w którego symbolu miesza się postać zwierzęca z ludzką. Strzelec – ten, który mierzy wysoko, idealista, optymista, o szerokich horyzontach.
Koziorożec
Dziesiąty znak zodiaku, Koziorożec. Jego symbol przypomina literę „V” ze stylizowaną literą „S” zawieszoną u góry prawego ramienia. W rzeczywistości symbolizuje to ciało kozła z rybim ogonem albo wodospad. Symbolem Koziorożca jest również kozioł – zwierzę, stojące pewnie na tylnych nogach, które swe niewielkie rozmiary nadrabia umiejętnością utrzymywania równowagi. W Starożytności Koziorożca symbolizowało stworzenie będące w jednej połowie ( górnej ) kozłem, w drugiej ( dolnej ) rybą. Na wielu starych rysunkach jest on właśnie tak przedstawiany. W Koziorożcu możemy również odnaleźć dwoistość: kozioł - jako istota mocno stąpająca po ziemi, ale też ryba – osoba wrażliwa, o bogatym życiu wewnętrznym.
Wodnik
Symbol Wodnika, jedenastego znaku zodiaku, przedstawiony jest jako dwie, równoległe, faliste linie, które obrazują ciepło promieni słonecznych, zamieniające lód w wodę. Symbolem Wodnika jest również mężczyzna, niosący pojemnik z wodą lub naczynie, z którego płynie strumień wody. Symbol Wodnika wywiązuje się z religii egipskiej i babilońskiej. W Egipcie utożsamiano z Wodnikiem bóstwo Hapy, będące personifikacją Nilu. Wodnik – retoryk, przelewanie wody oznacza mówienie, kontakt z ludźmi poprzez słowa.
Ryby
Symbol Ryb, dwunastego znaku, reprezentują dwie, pionowe krzywe albo półkola, zwrócone do siebie krzywiznami i połączone linią poziomą. Symbolizuje to dwie ryby, z których jedna zwrócona jest głową w dół, ku głębinie, a druga – w stronę powierzchni wody. Ryby symbolizowane są również przez dwie ryby, które są ze sobą związane, ale skierowane są zawsze w przeciwnych kierunkach. Owe ryby symbolizują konflikt pomiędzy targającymi emocjami a ukrytymi potrzebami. Ryby symbolizują niezdecydowanie.
Każdym z 12 znaków zodiaku włada jedna z planet. Każda planeta posiada swój symbol:
Słońce Księżyc Merkury Wenus Mars Jowisz Saturn Uran Neptun Pluton
W astrologii, oprócz symboli zodiakalnych i planetarnych istotne są również symbole aspektów - odległości, które pojawiają się pomiędzy planetami lub ważnymi punktami w kosmogramie urodzeniowym, porównawczym i prognostycznym:
Koniunkcja
Koło z linią biegnącą do góry. Symbol złączenia dwóch planet lub punktów horoskopu, np. jedna planeta znajduje się obok drugiej bądź nachodzi na nią.
Sekstyl
Gwiazda sześcioramienna. Punkty oddalone są od siebie o 60 stopni.
Kwadratura
Kwadrat. Punkty oddalone o 90 stopni.
Trygon
Trójkąt. Punkty oddalone o 120 stopni.
Opozycja
Dwa koła połączone linią prostą. Punkty oddalone od siebie o 180 stopni.